Chăm sóc trẻ bị sốt

I.Thân nhiệt khi trẻ sốt:
Bình thường thân nhiệt của đa số mọi người thường không ổn định và dao động nhẹ trong ngày: Hơi thấp vào buổi sáng và cao hơn vào chiều tối. Nhiệt độ cơ thể sẽ thay đổi khi trẻ chạy, nhảy, đùa nghịch, hoặc tập thể dục.
Sốt là tình trạng thân nhiệt cao hơn 1oC so với nhiệt độ bình thường của cơ thể. Cụ thể khi sốt, nhiệt độ > 38°C khi đo ở hậu môn hoặc miệng, > 37,5 °C khi đo ở nách.
Trẻ em rất hay bị sốt nhưng không phải tất cả sốt là nguy hiểm, là bệnh nặng. Đôi khi đó là một dấu hiệu tốt, khi đó là cách cơ thể chống lại sự nhiễm trùng.

Sốt không phải là bệnh mà chỉ là một triệu chứng của nhiều nguyên nhân nhưng phần lớn là nhiễm trùng (vi trùng, siêu vi trùng, ký sinh trùng). Cũng có khi sốt do mắc bệnh ác tính, bệnh hệ thống hoặc sốt do thuốc, sau chích ngừa vaccine, mọc răng hay không rõ nguyên nhân. Nhiệt độ khi sốt cao hay thấp không phụ thuộc vào mức độ bệnh nặng hay nhẹ. Có khi sốt cao nhưng không phải bệnh quá nặng. Ngược lại có trẻ không sốt, hoặc thậm chí còn bị hạ thân nhiệt bất thường (đặc biệt là trẻ sơ sinh) lại tiềm ẩn bệnh nặng. Sốt cao khi nhiệt độ ≥ 39°C. Khi sốt > 41°C, cơ thể có nguy cơ co giật và tổn thương não.
Sốt thường đi kèm với một vài dấu hiệu khác nhưng có khi chỉ có sốt đơn thuần.

II. Xử trí khi trẻ sốt:
Khi trẻ sốt, các bà mẹ không nên lo lắng quá, có thể tự điều trị cho trẻ bằng cách:
- Lau mát và uống thuốc hạ sốt.
- Uống thêm nước các loại, đối với trẻ dưới 6 tháng đang bú mẹ hoàn toàn thì tăng lượng bú lên vì trong sữa mẹ đã có nước.
- Mặc quần áo mỏng, thoáng. Ở trong phòng thoáng, thông gió, không đóng kín cửa.
Cách lau mát:
Khi sốt nhẹ hoặc sốt cao có phối hợp với dùng thuốc hạ sốt thì có thể lau mát. Lau mát rất có hiệu quả nếu lau đúng cách. Không phải lau mát là dùng nước mát hay nước lạnh để lau cho trẻ mà dùng nước ấm.
Cách 1: Lau bằng khăn. Pha nước ấm như nước tắm trong chậu, lấy 5 khăn nhúng nước, vắt nhẹ (không nên vắt kiệt nước) để 4 khăn vào 2 hõm nách và 2 bẹn, 1 khăn lau toàn thân. Di chuyển và thay khăn nhúng nước liên tục cho đến khi nhiệt độ giảm. Lưu ý không dùng cách này khi đang ở trong môi trường lạnh. Vì lạnh làm nước trong khăn nguội rất nhanh, sẽ làm trẻ khó chịu và nước lạnh sẽ làm co mạch máu gây giữ nhiệt trong cơ thể.
Cách 2: Tắm nước ấm là cách tốt hơn. Cho trẻ ngồi trong chậu nước ấm và dội nước ấm khắp người (kể cả đầu cũng được). Sau 5-7 phút, lau khô liền và mặc quần áo mỏng, thoáng. Đồng thời cần quan sát và theo dõi trẻ xem có biểu hiện gì khác kèm theo không? Cần quan sát trẻ :
- Tinh thần có vui tươi, chơi đùa không?
- Ăn uống, nôn ói, tiêu tiểu thế nào?
- Có ho, thở nhanh, thở khó, thở bất thường không?
- Có giảm sốt khi uống thuốc hạ sốt không?
- Có đau hoặc bất cứ dấu hiệu bất thường nào không?
Có thể theo dõi và hạ sốt tại nhà nếu trẻ vẫn tươi tỉnh, chơi ngoan, sắc da hồng hào, ăn uống bình thường, hết sốt trong vòng 2 ngày và không có dấu hiệu gì khác.
Cách dùng thuốc hạ sốt:
Khi trẻ sốt vừa hoặc sốt cao và khi lau mát không hiệu quả: Cho trẻ uống thuốc có paracetamol liều 10-15mg/kg cân nặng/ 1 lần. Cách nhau 4 - 6 giờ/ 1 lần nếu còn sốt. Trong trường hợp trẻ không uống được như đang ngủ hoặc nôn ói thì có thể dùng viên đưa vào hậu môn với liều lượng như trên.

III. Nên đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế khi:
- Trẻ có các dấu hiệu bất thường như: Không chơi, li bì, khó đánh thức, co giật, thở nhanh, thở khó, thở bất thường, tiêu chảy, phân có nhày máu.
- Sốt cao khó hạ.
- Sốt kéo dài trên 2 ngày.
- Trẻ sơ sinh ≤ 2 tháng tuổi.
- Bất cứ một dấu hiệu không bình thường nào